Hatha yoga is een van de bekendste en meest toegankelijke vormen van yoga. Maar wat is hatha yoga? En wat maakt hatha anders dan andere yogastijlen, zoals vinyasa of yin?

In deze gids vertel ik je ALLES wat je wilt weten over de betekenis, geschiedenis en voordelen van hatha yoga.

Wat is hatha yoga?

Hatha yoga is een rustige vorm van yoga, waarbij je zo’n vijf ademhalingen blijft zitten in elke houding. Een supergoede yogastijl om mee te beginnen als je nog nooit yoga hebt gedaan.

De naam hatha yoga komt van de woorden:

• Ha = zon = pingala
• Tha = maan = ida

Met hatha yoga breng je je zon- en maanenergie in balans. Die zon en maan staan symbool voor de tegenpolen in jezelf: actief en passief, mannelijk en vrouwelijk, warm en koel, denken en voelen.

Aan de linkerzijde van je lichaam heb je ida (de maan). En aan de rechterzijde heb je pingala (de zon).

• Ida (maan): koelte, rust, intuïtie, ontspanning, vrouwelijke energie, de linker lichaamszijde en de rechterhersenhelft. Ida helpt je naar binnen keren en tot rust komen.
• Pingala (zon): warmte, actie, logica, kracht, mannelijke energie, de rechter lichaamszijde en de linkerhersenhelft. Pingala activeert en geeft energie.

Met bepaalde yogahoudingen (asana’s), ademhalingsoefeningen (pranayama) en meditatie breng je die twee kanten in balans.

Hoe verschilt hatha yoga van andere yogastijlen?

Hatha is de basis van veel moderne yogavormen. Denk aan vinyasa, power yoga, yin yoga en zelfs hot yoga — allemaal zijn ze ontstaan uit de klassieke hatha-traditie.

Een verschil is dat hatha yoga minder dynamisch is dan bijvoorbeeld vinyasa. In vinyasa wisselen houdingen zich relatief snel af in een choreografie.

Bij hatha gaat het minder om een flow, en meer om het langer ontspannen in klassieke houdingen. Alles met het doel: de fluctuaties van de geest tot rust brengen.

“Hatha yoga leert ons om het lichaam als boog te gebruiken, asana als pijl, en de ziel als doel” ~ B.K.S. Iyengar

Kijk je naar power yoga of hot yoga, dan is dat vooral gefocust op fysieke fitheid en kracht.

Maar hatha is gericht op balans tussen lichaam en geest en het voorbereiden van het lichaam op meditatie.

In onderstaande video begeleid ik je door (hatha) yoga voor de spijsvertering. Een makkelijke les om mee te doen.

Voor wie is hatha geschikt?

Hatha yoga is geschikt voor zo’n beetje iedereen. Omdat het tempo rustig is en je houdingen kunt aanpassen, is het een fijne stijl voor beginners, ouderen, mensen met stress of mensen die hun lichaam (opnieuw) willen leren voelen.

Ook als je veel in je hoofd zit of moeite hebt met ontspannen, kan hatha yoga een verademing zijn.

Minder geschikte situaties

Kun je met ADHD hatha yoga doen?

Voor sommige mensen is het stilzitten in houdingen een te grote uitdaging. Als je bijvoorbeeld ADHD hebt, dan vindt je misschien een snellere yogastijl als vinyasa prettiger.

Toch wordt juist rustige yoga aangeraden voor mensen met een druk hoofd. Om dan hatha te doen, kun je jezelf de vrijheid geven om in een houding te bewegen, te wiegen of zelfs even op te staan.

Of doe een paar houdingen vaker achter elkaar. Denk aan zonnegroeten of een flow tussen kat en koe. Na verloop van tijd kun je misschien langer stilzitten en je geest observeren.

Situaties waarin hatha minder geschikt is:

• Als je net een blessure of operatie hebt gehad (overleg altijd met je arts).
• Als je last hebt van duizeligheid, hoge bloeddruk of ernstige rugproblemen: geef dit aan bij een yogadocent en pas houdingen aan.
• Als je op zoek bent naar een intensieve workout, kan een andere stijl zoals vinyasa of power yoga misschien beter aansluiten.

Geschiedenis van hatha yoga

Voor de geschiedenis van hatha yoga kijken we eerst even naar het woord hatha – dat betekent ‘kracht’ of ‘discipline’ in het Sanskriet.

Nu is hatha, zeker vergeleken met power yoga, erg rustig. Maar vóór de opkomst van hatha bestond yoga vooral uit:

• meditatie,
• adembeheersing,
• en ascetische oefeningen (vasten, blootstelling aan kou, stilte, etc.)

Rond de 10e–15e eeuw ontstond in India een meer lichamelijk georiënteerde yogavorm: hatha yoga. Hatha had een praktisch doel:

Het lichaam voorbereiden op langdurige meditatie en spirituele groei.

Hiervoor gebruikten yogi’s:

• asana’s (houdingen) om het lichaam soepel en sterk te maken,
• pranayama (ademtechnieken) om energie te sturen,
• en mudra’s/bandha’s (energetische sloten) om de levenskracht (prana) te beheersen.

Dit was revolutionair, want het lichaam speelde nauwelijks nog een rol in het beoefenen van yoga. Hatha zag het lichaam echter niet als obstakel, maar als middel voor transformatie.

Een belangrijk werk uit die tijd is de Hatha Yoga Pradipika, waarin veel klassieke oefeningen en principes beschreven staan.

In de twintigste eeuw werd hatha wereldwijd bekender dankzij meesters als Swami Sivananda en B.K.S. Iyengar. Tegenwoordig wordt hatha over de hele wereld beoefend: in studio’s, huiskamers en online.

Voordelen van hatha yoga

Hatha is niet alleen goed voor je spieren of stressniveau – het is een holistisch systeem dat alle lagen van je zijn voedt.

Lichamelijke voordelen

• Meer flexibiliteit en soepelheid. Statische houdingen ontspannen spieren en bindweefsel op een veilige manier, waardoor je lichaam zachter en ruimer aanvoelt.
• Sterker en stabieler lichaam. Hatha yoga activeert diepe houdingsspieren en werkt op balans en coördinatie. Je ontwikkelt kracht zonder te forceren.
• Gezonde ademhaling en longfunctie. Dankzij de ademhalingsoefeningen leer je je adem te verdiepen, wat zorgt voor een betere zuurstofopname en rustiger zenuwstelsel.
• Ondersteuning van het immuunsysteem. Regelmatige beoefening verlaagt stress, verbetert de bloedcirculatie en activeert het lymfesysteem, wat je weerstand versterkt.
• Betere spijsvertering en detox. Houdingen die de buik zachtjes masseren kunnen een opgeblazen gevoel verminderen, constipatie verlichten en je spijsvertering versterken.

Voordelen voor de geest

• Meer mentale rust. De combinatie van rustige beweging, aandacht en ademhaling werkt kalmerend voor een druk hoofd.
• Verbeterde concentratie en focus. Hatha yoga traint je aandacht. Doordat je bewust in het moment bent, versterk je je mentale helderheid en focus.
• Minder angst en piekergedachten. Door regelmatig de aandacht naar binnen te brengen, leer je afstand nemen van je gedachten. Dit helpt om angst, stress en onrust los te laten.
• Beter slapen. Een ontspannen lichaam en tot rust gekomen zenuwstelsel zorgen vaak voor een diepere, meer herstellende slaap.

Voordelen voor de ziel

• Meer zelfbewustzijn. Hatha yoga helpt je om contact te maken met je lichaam en je innerlijke wereld. Je voelt beter wat je nodig hebt – fysiek, emotioneel en energetisch.
• Dieper gevoel van verbondenheid. Daardoor ontstaat ruimte voor iets groters dan het denken. Veel mensen ervaren meer verbondenheid met zichzelf, de natuur of het leven zelf.
• Vertraging en verdieping. Hatha yoga nodigt je uit om te vertragen. In een wereld vol snelheid is dat helend. Juist in de stilte ontdek je wie je echt bent.
• Innerlijke balans. De zon-maanbalans (ha–tha) helpt je om meer evenwicht te vinden.

Tips en oefening voor beginners

Een klassieke hatha yoga oefening waar je mee kunt beginnen is Kindhouding. Dit is een kalmerende houding die vaak wordt gebruikt als rustmoment tussen intensievere houdingen door.

Zo doe je Kindhouding:

1. Kom op handen en knieën op je mat, met je knieën op heupbreedte of iets wijder.
2. Breng je grote tenen naar elkaar toe.
3. Laat je billen langzaam zakken richting je hielen.
4. Strek je armen naar voren uit op de mat (actieve variant) of leg ze naast je lichaam met de handpalmen omhoog (passieve variant).
5. Laat je voorhoofd rusten op de mat of op een kussen.
6. Adem rustig in en uit en blijf 5 tot 10 ademhalingen in de houding – of langer, als dat goed voelt.

Tips voor de Kindhouding:

• Kun je niet op je hielen zitten? Plaats een opgevouwen deken tussen je kuiten en billen voor meer comfort.
• Lukt het niet om je voorhoofd op de grond te leggen? Gebruik een yogablok, een boek of een stevig kussen onder je hoofd.
• Druk op de knieën? Leg een dekentje of extra matje onder je knieën voor demping.

Wil je meer hatha oefeningen en uitgebreide beschrijvingen? Bekijk dan mijn artikel met 5 hatha yoga oefeningen voor beginners.

In 21 dagen stress verminderen met hatha yoga

Misschien zit je hoofd altijd vol en lijkt het onmogelijk om te ontspannen.

Of misschien merk je dat stress zich opslaat in je buik: een opgeblazen gevoel, een knoop in je maag, of onverklaarbare buikklachten die maar blijven terugkomen.

Bekijk dan eens mijn 21-daagse yogacursus. Deze cursus heb ik speciaal ontwikkeld om het zenuwstelsel tot rust te brengen en zo ook je buik en brein te kalmeren.

In kleine, haalbare stappen leer je hoe je met hatha yoga oefeningen, ademhaling en aandacht je lichaam weer veilig laat aanvoelen.

Elke dag krijg je een korte yogales van 10 minuten, gericht op ontspanning en het versterken van je innerlijke rust.

Ontvang nu 25% korting!

Meld je aan voor mijn nieuwsbrief en je krijgt de kortingscode direct in je inbox – samen met inspirerende tips voor meer rust in buik en brein.

Veelgestelde vragen over hatha yoga